Resultaat van de maand: 24 uurs-cardioloog Linda van Laake

Meer dan de helft van de hartfalenpatiënten heeft geen goede nachtrust. Goede reden voor cardioloog Linda van Laake om te kijken naar de interne regulatie van het 24-uurs ritme bij deze groep. Uit haar onderzoek blijkt dat centrale processen gedempt zijn, ze vertonen minder hoge pieken of minder lage dalen dan in de controlegroep. Het gaat hierbij om bijvoorbeeld melatonine- en cortisolwaarden en fysiologische functies zoals bloeddruk en hartslag. Daarentegen heeft de zogenoemde moleculaire klok in het hart, gemeten aan de hand van troponine en klokgenen, in een etmaal wél een te verwachten patroon.

Waarom vond je deze resultaten verrassend?
“Ik ging blanco het onderzoek in, maar het had me zeker niet verbaasd als alle processen van het 24-uurs ritme uit balans zouden zijn bij patiënten met hartfalen met verminderde knijpkracht. Ik vind het erg bijzonder dat bij zulke chronisch zieke mensen dit proces in hartcellen gewoon intact blijft. De resultaten passen ook bij het feit dat de moleculaire klok goed geconserveerd is in de evolutie. Het is blijkbaar van groot belang voor het voortbestaan van een organisme.”

Wat hebben zorgprofessionals en patiënten aan deze informatie?
“De variabele waarden kunnen je soms als het ware foppen. Daarom moeten artsen bij metingen rekening houden met het tijdstip op de dag. En mogelijk kunnen we ook het tijdstip van medicatie of interventies verbeteren. Patiënten slikken bloeddrukverlagers vaak in de ochtend, maar ik kan me goed voorstellen dat inname in de avond de bescherming van het hart ten goede komt. Ook leefstijl is een niet te onderschatten aspect. Door ’s ochtends buiten te gaan wandelen stijgt ’s avonds de melatonine in het lichaam, wat gunstige effecten heeft. Dit vergt een multidisciplinair onderzoek waar ik graag aan bij zou dragen.”

Hoe kijk je terug op het onderzoek?
“Het was voor mij de eerste klinische studie die ik helemaal vanaf het begin heb bedacht en uitgevoerd, een leerzaam proces. En ik zie onderzoek naar het 24-uurs ritme als een niche-vakgebied. Je moet hiervoor misschien ook wel een beetje gek zijn, aangezien er geregeld metingen in de nacht plaatsvinden. Die diensten wisselen we af binnen ons team. De inclusie vond ik overigens best een uitdaging, aangezien vooral mannen zich aanmeldden. Omdat we het liefst een representatieve verdeling wilden, hebben we later alleen maar vrouwen geïncludeerd. Dit heeft wel voor wat vertraging gezorgd en een uiteindelijke patiëntengroep met 72% mannen. Ik ben alle patiënten en vrijwillige proefpersonen erg dankbaar, onder andere voor de zeven bloedafnames in 24 uur tijd.”

Dit zijn resultaten van de afgelopen maand op chronologische volgorde. We hopen dat het je inspireert of dat het op een andere manier nuttig is voor jou.

• Linda van Laake (UMCU) ontdekte dat de hormonale schommelingen van het 24-uurs ritme bij patiënten met hartfalen gedempt zijn, ze hebben minder variatie in hun melatonine- en cortisolwaarden ten opzichte van mensen zonder hartfalen.
• Marieke Wermer (LUMC) onderzocht de stijging van het aantal jonge patiënten dat cerebrale amyloïd angiopathie (CAA) ontwikkelt. Mogelijk wordt dit veroorzaakt door transplantatiemateriaal van een neurochirurgische ingreep in de jeugd, op vergelijkbare wijze als bij de ziekte van Creutzfeldt Jacob.
• Onderzoekers van het UMCG hebben een tool ontwikkeld waarmee iedere Nederlander zijn of haar risico op een hart- of vaatziekte kan inschatten op basis van familiegegevens: een stamboom van je hart.