Resultaat van de maand: systeemdenker Wilma Waterlander

De resultaten van het vijfjarige onderzoek werden gepresenteerd in een interactieve festival-setting. LIKE pakt veel dingen namelijk net iets anders aan dan gebruikelijk. In het onderzoek heeft systeemdenken een grote rol. Het is een nieuwe manier om naar de wereld te kijken, je kunt het zien als een netwerk van factoren die allemaal invloed hebben op elkaar. Vaak heeft een kleine interventie, zoals gezonde voeding uitdelen bij de voedselbank, minder impact dan het aanpakken van het grotere geheel, zoals door armoede te bestrijden.

Wat zou je willen veranderen als je één dag minister zou zijn?
“Er is helaas niet één silver bullet om het systeem te veranderen, maar ik denk wel dat true pricing een effectieve maatregel zou zijn. Dat betekent dat je betaalt voor de impact van voedsel, bijvoorbeeld op je gezondheid of op het milieu. Dat is wat anders dan de veelbesproken suikertaks, waar veel weerstand tegen is, die relatief lastig te implementeren is en ingrijpt op maar een deel van het systeem. Dat maakt het doel van LIKE ook zo ingewikkeld, je moet als het ware tegen de stroom inzwemmen. Onze huidige samenleving is voornamelijk gericht op economische groei, dat staat vaak haaks op een gezonde voedselomgeving.”

Hoe ging de samenwerking met de GGD en de Gemeente Amsterdam?
“Het was erg goed en inspirerend, en moeilijk tegelijkertijd. We hadden een consortiumleider vanuit zowel universiteit, gemeente als GGD en zij spraken elkaar ongeveer elke zes weken. Ik merkte dat het behoorlijk andere werelden zijn, we hebben allebei onze eigen taal en manier van werken. De promovendi hebben eerder dan gebruikelijk resultaten uit hun onderzoek gedeeld, dus zonder dat alle analyses gedaan waren. Maar dat was wel nodig om elkaar op de hoogte te houden en een vertaalslag te kunnen maken naar beleid. De samenwerking verliep zo nu en dan wat stroef. Om het proces beter te organiseren heeft een onafhankelijke coach ons geholpen. Dat kan ik aanraden om in de beginperiode van een consortium te doen, zo krijg je inzicht in elkaars verwachtingen en het proces en wie wat zou kunnen of moeten doen en wanneer. Dit aspect werd snel vergeten omdat we ons vooral richtten op de inhoud.”

Hoe kijk je persoonlijk terug op de afgelopen vijf jaar?
“Ik wist van tevoren dat het een ingewikkeld onderwerp is. Maar ik dacht: we gaan er vijf jaar mee aan de slag met veel verschillende partijen, dat moet iets opleveren! Toch is het niet gelukt om concreet de omgeving gezonder te krijgen. Dat laat zien hoe moeilijk het is. En als je eenmaal het systeem doorhebt, kan je het niet meer níet zien. Je ziet het overal, ook bij kwesties rondom bijvoorbeeld TATA-steel. Dat voelt soms een beetje deprimerend. Maar ik heb ook wel hoop, we moeten het vooral groots blijven aanpakken. Kleine ingrepen, zoals een workshop geven op een school, hebben te weinig impact op het systeem. Daarom ben ik blij dat we met vervolgfinanciering nog meer onze krachten kunnen bundelen met twee andere gezondheidsconsortia, Supreme Nudge en Benefit.”

Dit zijn resultaten van de afgelopen maand op chronologische volgorde. We hopen dat het je inspireert of dat het op een andere manier nuttig is voor jou.

• Het CONTRAST-consortium ontwikkelde een speciale badmuts. Deze kan al in de ambulance met grote nauwkeurigheid onderscheid maken tussen een grote of kleine bloedvatafsluiting. Zo kunnen patiënten met een beroerte direct naar het juiste ziekenhuis worden gebracht, dit kan levens redden en de kwaliteit van leven verbeteren.
• Harald Jørstad (Amsterdam UMC) vergeleek topatleten die corona hebben gehad met topatleten die dat niet hebben gehad. Het onderzoek toonde aan dat corona geen ernstige hartafwijking veroorzaakte die sportcarrières beïnvloedden. De risico’s lijken minimaal, zelfs voor degenen die na herstel weer intensief gaan sporten.