Resultaat van de maand: vroegopspoorder Amy Groenewegen

Het artikel in The Lancet Public Health beschrijft onderzoek dat is gedaan bij 25 huisartsenpraktijken met patiënten die al onder controle waren voor COPD of diabetes type 2. De ene helft kreeg de gebruikelijke zorg. Bij de andere helft zocht de huisarts actief naar tekenen van hartfalen, boezemfibrilleren en aandoeningen van de kransslagaders. Dit gebeurde met behulp van een vragenlijst, lichamelijk onderzoek, een hartfilmpje en bloedonderzoek. Huisartsen stelde in die groep meer dan twee keer zo vaak één of meer van de drie ziektes vast; hartfalen kwam het vaakst voor.

Hoe is dit onderzoek tot stand gekomen?
“We wisten via eerdere screeningsonderzoeken dat veel mensen met COPD of diabetes ook onopgemerkte hart- en vaatziekten hebben. Hiervoor worden vaak uitgebreide of dure testen gebruikt om deze ziekten op te sporen, die voor de patiënt en de zorg belastend kunnen zijn. Daarom wilden we op zoek naar een laagdrempelige manier om dit meer gestructureerd te doen en met middelen die voorhanden zijn in de huisartsenpraktijk. Er lopen nogal wat mensen rond met onontdekte hart- en vaatziekten, dus we gingen niet op zoek naar een speld in een hooiberg. Bovendien zijn voor de hart- en vaatziekten die wij opsporen goede behandelingen beschikbaar, dat maakt het onderzoek erg relevant. Maar enkel het aantal diagnoses zegt niet alles. Daarom willen we de huidige patiëntengroep blijven volgen. Zo kunnen we ook in kaart brengen hoe het gaat met bijvoorbeeld medicatiegebruik, kwaliteit van leven en acute hart- en vaatziekten.”

Wat vinden patiënten van dit onderzoek?
“De uitgebreide controle geeft veel patiënten een goed gevoel; het geeft ze de gelegenheid om over hun symptomen te praten met hun zorgverlener. Zeker de mensen die geen vervolgonderzoek bij de cardioloog hadden, vonden het een geruststelling dat hun hart in orde is. Voor de mensen die wel een diagnose kregen, was het natuurlijk minder goed nieuws. Toch kon het voor hen een opluchting zijn als bepaalde symptomen, soms al langer aanwezig maar onder de radar gebleven, nu wel een verklaring hebben.”

Zaten artsen op die extra patiënten te wachten?
“Cardiologie-afdelingen van ziekenhuizen hebben we vooraf per brief geïnformeerd over ons onderzoek. Een klein aantal cardiologen reageerde wat afhoudend, dat hadden we achteraf gezien beter kunnen aanpakken met meer persoonlijk contact vooraf. Dat is een les voor de volgende keer.”

Heeft het onderzoek je wel eens slapeloze nachten bezorgd?
“Het werven van huisartsenpraktijken heeft ons aardig wat zorgen opgeleverd. Praktijken in de buurt van het UMC Utrecht hadden vaak geen interesse, misschien zijn die een beetje onderzoeksmoe. Bovendien konden praktijken alleen deelnemen als het huisartsenlaboratorium uit die regio óók bereid was om bloedafnames voor ons te verzorgen. Uiteindelijk hebben we best verspreid door het land praktijken geïncludeerd, waardoor de deelnemers een mooie afspiegeling vormen van de Nederlandse populatie. Huisartsen en praktijkondersteuners vond ik absoluut een fijne groep om mee te werken. Ze namen geregeld zelf contact op, dat heeft me positief verrast. Het was de slapeloze nachten meer dan waard: met deze gegevens in de hand denken we dat de tijd rijp is om patiënten met COPD of diabetes op gezette tijden te evalueren op klachten en tekenen van hart- en vaatziekten. We zullen onze studieresultaten met de NHG bespreken.”

Dit zijn resultaten van de afgelopen tijd. We hopen dat het je inspireert of dat het op een andere manier nuttig is voor jou.

• Geert-Jan Geersing (COVID@HEART) vond dat een kleine groep mensen een verhoogde kans heeft op bepaalde hart- en vaatziekten na een corona-infectie. Dit zijn vooral ziektes door bloedstolsels, bijvoorbeeld in de longen, en de hartritmestoornis boezemfibrilleren. Na 60 dagen daalde de kans op deze problemen.
• Amy Groenewegen (RED-CVD) toonde aan dat het voor huisartsen mogelijk is om met een simpele interventie twee keer zo vaak aandoeningen van de kransslagader, hartfalen en boezemfibrilleren op te sporen. Hartfalen kwam het vaakst voor.
• Joreintje Mackenbach (Supreme Nudge) publiceerde een toolkit over co-creatie, het bedenken van oplossingen samen met niet-wetenschappers. De toolkit bevat een video, infographics en voorbeelden met praktische tips voor onderzoekers en praktijkprofessionals.