Resultaat van de maand: zitverminderaar Bram van Bakel

Veel en met name langdurig zitten heeft nadelige gezondheidseffecten, zeker voor hart- en vaatpatiënten. Bram van Bakel toonde in zijn proefschrift aan dat het haalbaar is om zitgedrag van hart- en vaatpatiënten tijdens hun revalidatie aanzienlijk te verminderen met de SIT LESS-interventie. Deze interventie bestaat uit vier kernelementen:

• patiëntvoorlichting over de gezondheidsrisico’s van zitgedrag;
• motiverende gespreksvoering met doelen stellen voor een maximale zittijd;
• (tele)monitoring met een slimme beweegmeter gekoppeld aan de smartphone. Een kort trilsignaal herinnert patiënten om even op te staan na langdurig zitten;
• een online platform waar zowel arts als patiënt het proces inzien.

Wat betekent jouw onderzoek voor patiënten?
“We weten uit de literatuur dat de kans op sterfte exponentieel toeneemt bij een dagelijkse zittijd van 9,5 uur of meer. Patiënten zitten daar vaak fors boven. Minder dan 9,5 uur is niet altijd haalbaar, maar juist een daling van bijvoorbeeld 12 naar 11 uur is zeer waardevol. In aanvulling op de standaard hartrevalidatie kan onze interventie het zitgedrag van patiënten met 1,6 uur per dag reduceren over een periode van twaalf weken. Na afloop ervaren helaas veel deelnemers na verloop van tijd een terugval. Momenteel onderzoeken we of een SIT LESS-boostersessie van vier weken deze terugval kan keren. Zitgedrag verminderen kan overigens al door wat vaker op te staan om even de benen te strekken en hoeft niet altijd gepaard te gaan met meer sporten.”

Hoe kijk je terug op je promotie?
“Het was een geweldige tijd, ik zou het zo weer doen. Corona gooide roet in onze planning, maar het bood tegelijkertijd kans om zitgedrag van hartpatiënten tijdens een pandemie te onderzoeken. De dagelijkse fysieke activiteit nam weliswaar enigszins toe, maar de zittijd nam verhoudingsgewijs veel meer toe. Ondanks dat de tijd voor onze interventiestudie daardoor beperkt was, is het een omvangrijk proefschrift geworden. Bovendien loopt er allerlei vervolgonderzoek. En onderzoek doen met steun van de Hartstichting had echt een meerwaarde. Het geeft deelnemers een vorm van vertrouwen. Ook de cardiovasculaire cursussen op Papendal waren fantastisch, ik spreek nog steeds mensen die ik daar heb ontmoet.”

Hoe ga je nu verder?
“Ik ben nu een jaar in opleiding tot cardioloog. Voor de promotieceremonie wilde ik graag dat alle zeven artikelen gepubliceerd waren. Ik ben overigens niet opgehouden met onderzoek doen. In mijn vrije tijd ben ik nog steeds betrokken, maar wel in een andere rol. Als het lukt zou ik graag in de toekomst een dag of een dagdeel per week werken als postdoc-onderzoeker, naast mijn opleiding.”

Dit zijn resultaten van de afgelopen maand op chronologische volgorde. We hopen dat het je inspireert of dat het op een andere manier nuttig is voor jou.

• Patrick Rensen (LUMC) en collega’s hebben een middel gevonden dat niet-alcoholische leverontsteking (NASH) voorkomt en behandelt. In tegenstelling tot veel andere potentiële behandelingen, draagt dit middel niet bij aan de aanmaak van vet door de lever.
• Bram van Bakel (Radboudumc) toonde in zijn proefschrift aan dat het haalbaar is om zitgedrag van hart- en vaatpatiënten tijdens hun revalidatie aanzienlijk te verminderen met de SIT LESS-interventie.
• Anke Smits (LUMC) onderzocht in foetussen de cellulaire samenstelling en ontwikkeling van het vlies om het hartspierweefsel. Het gen CRIP1 kwam naar voren als regelmechanisme van de transitie van epitheel naar mesenchym.